
Jak działają fundusze wierzytelności (niepracujących i pracujących)?
Skąd pochodzi sekurytyzacja?
Jej początek sięga połowy lat 70-tych XX wieku. Powstała w Stanach Zjednoczonych, kiedy to agencje rządowe przeprowadziły pierwsze tego typu transakcje na rynku. Początkowo procesowi sekurytyzacji były poddawane wyłącznie wierzytelności zabezpieczone hipoteką, a w dalszej kolejności pożyczki samochodowe i kredyty konsumpcyjne.
Pierwsze transakcje w Europie zostały przeprowadzone w latach 80-tych XX wieku w Wielkiej Brytanii na rynku kredytów hipotecznych, a latach 90-tych XX wieku w Niemczech. W Polsce pierwsza transakcja sekurytyzacji została przeprowadzana w 2000 roku przez Bank PKO BP.
Jak dzielimy rynek wierzytelności?
Wierzytelności niepracujące (NPL – Non Performing Loans):
- polegają one na nabywaniu z dużym dyskontem portfeli przeterminowanych wierzytelności masowych (detalicznych), czyli takich z tytułu których zobowiązania nie są regulowane terminowo, za cenę niższą niż suma oczekiwanych przepływów z tych wierzytelności;
- portfele wierzytelności nabywane są od banków, firm z sektora finansowego, operatorów telekomunikacyjnych oraz przedsiębiorstw użyteczności publicznej podczas otwartych przetargów rynkowych;
- inwestycje w wierzytelności niepracujące charakteryzują się średnio i długoterminową perspektywą zysków;
- największy udział w rynku mają portfele bankowe, które stanowią ponad 90% rynku; banki wykazują największą skłonność do sprzedaży portfeli z powodu rosnących wymagań regulacyjnych, konieczności poprawy wskaźników finansowych oraz pogarszania się jakości portfeli kredytowych; sprzedaż wierzytelności przez banki odbywa się wyłącznie do funduszy sekurytyzacyjnych, co jest warunkiem realizacji straty podatkowej przez bank.
Schemat działalności funduszy wierzytelności niepracujących
Kliknij grafikę, aby powiększyć
- Fundusze sekurytyzacyjne emitują Certyfikaty Inwestycyjne, aby pozyskać kapitał na zakup portfeli wierzytelności niepracujących.
- Fundusze nabywają za ułamek wartości portfele przeterminowanych wierzytelności masowych od banków, telekomów, ubezpieczycieli, firm pożyczkowych i instytucji użyteczności publicznej.
- Przedsiębiorstwa sprzedając nieobsługiwane wierzytelności uwalniają wolne środki na dalszą działalność
- Banki dzięki sprzedaży wierzytelności na rzecz funduszy sekurytyzacyjnych, mają dodatkowo możliwość uzyskania korzyści podatkowych, zmniejszenia rezerw na poczet zagrożonych kredytów oraz zwiększenia środków na akcję kredytową
- Portfele wierzytelności mają przewidywalną jakość, co wynika ze stabilnych modeli scoringowych stosowanych przy ocenie zdolności kredytowej klientów.
- Obsługą portfeli wierzytelności zajmuje się serwiser, z którym fundusz podpisał umowę; jest to spółka windykacyjna, która otrzymała zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na zarządzanie aktywami funduszy sekurytyzacyjnych.
Wierzytelności pracujące (PL – Performing Loans):
- polegają na nabywaniu z dyskontem portfeli regularnych wierzytelności masowych (detalicznych) czyli takich, z tytułu których zobowiązania są regulowane terminowo, za cenę niższą niż suma oczekiwanych przepływów z tych wierzytelności
- portfele wierzytelności nabywane są przede wszystkim od firm pożyczkowych na podstawie umów ramowych, po z góry określonej wycenie, opartej na stałej stopie zwrotu (IRR);
- inwestycje w wierzytelności niepracujące charakteryzują się krótko i średnioterminową perspektywą zysków
- wierzytelności niebankowe charakteryzują się większą marżowością od bankowych;
- pożyczki niebankowe stanowią już ok 10% rynku kredytów gotówkowych udzielanych przez banki;
- w skład typowego pakietu wierzytelności wchodzą pożyczki o okresie zapadalności od 1 do 2 lat; dodatkowo, średnia wartość nominalna pożyczki niebankowej jest dużo niższa niż kredytu bankowego, dzięki czemu zakupywany portfel jest bardziej zróżnicowany pod względem ilości pożyczkobiorców i ich indywidualnego zadłużenia;
- minimalizowanie ryzyka portfela inwestycyjnego odbywa się poprzez rozłożenie go na jak najliczniejszą grupę spraw małych i średnich portfeli wierzytelności oraz na jak największą liczbę dłużników.
Schemat działalności funduszy wierzytelności pracujących:
- Fundusze sekurytyzacyjne emitują Certyfikaty Inwestycyjne, zaś spółki sekurytyzacyjne emitują obligacje korporacyjne albo akcje w celu pozyskania kapitału na zakup portfeli wierzytelności pracujących.
- Fundusze sekurytyzacyjne lub spółki sekurytyzacyjne nabywają z dyskontem portfele regularnych wierzytelności masowych zazwyczaj od firm pożyczkowych.
- Firmy pożyczkowe sprzedają portfele wierzytelności niezwłocznie po uruchomieniu pożyczek zazwyczaj przed zapadalnością pierwszej raty, uwalniając wolne środki na dalszą działalność.
- Większość regularnych wierzytelności jest spłacana terminowo. W zależności od portfela może być to od 60% do 80%. W pozostałych przypadkach umowy pożyczek są wypowiadane i trafiają na drogę sądową lub wierzytelności z nich wynikające są odkupywane przez firmę pożyczkową po cenie nominalnej.
- Obsługą portfeli wierzytelności regularnych oraz obsługą procesu odzyskiwania wierzytelności nieregularnych zajmuje się wyspecjalizowany podmiot, z którym fundusz podpisał umowę.
Jaki jest okres takich inwestycji?
Okres zaangażowania funduszy Wierzytelności Niepracujących wynosi do 7 lat; zazwyczaj jest określony i na ogół jest to od 5 do 7 lat.
Podsumowanie:
- Stopy zwrotu: 7% – 9% średniorocznie.
- Sposób wypłaty zysków:
- w funduszach wierzytelności zyski wypłacane są okresowo zazwyczaj kwartalnie lub kumulowane i wypłacane na koniec inwestycji;
- w przypadku obligacji korporacyjnych zyski są okresowo wypłacane zazwyczaj kwartalnie.
- Minimalna kwota inwestycji:
- w przypadku Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych niestandaryzowanych funduszy sekurytyzacyjnych:
- osoby fizyczne: równowartość 40 000 EUR;
- osoby prawne (np. spółki akcyjne, spółki z o.o.): 1 certyfikat inwestycyjny.
- w przypadku obligacji korporacyjnych 20 000 zł.
- w przypadku Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych niestandaryzowanych funduszy sekurytyzacyjnych:
- Okres inwestycji: średnioterminowy (od 2 do 5 lat).
- Poziom ryzyka: umiarkowany.
Niniejszy materiał zawiera wyłącznie ogólne informacje i nie stanowi proponowania nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych. Podane informacje nie stanowią rekomendacji ani porady inwestycyjnej, ani też nie są wskazaniem, że jakakolwiek inwestycja lub strategia jest odpowiednia. Żadne z podanych informacji nie stanowią oferty w rozumieniu art. 66 ani oferty elektronicznej w rozumieniu art. 66(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Inwestowanie w instrumenty finansowe lub inne prezentowane produkty wiążę się z ryzykiem utraty kapitału w całości lub w części. Pełna treść zastrzeżeń prawnych dostępna jest pod tym adresem.